Gijs Scholten van Aschat

Gijs Scholten van Aschat over Obsession

Morgen hebben we première van Obsession, een coproductie van de Barbican in Londen en Toneelgroep Amsterdam.  Halina, Robert en ik werken nu al vier weken in het Engelse theater. Is er verschil? Ja. Allereerst is de organisatie van de techniek heel anders hier. De stage manager roept vijf minuten voor een opkomst je naam op door de intercom. “Mr Shjolten( zo klinkt dat hier) please come to the stage for scene 4”

Licht en geluid krijgen hun cues van één persoon waardoor het lijkt of alles trager gaat en er ook veel mis gaat. Vooral bij dit soort technisch moeilijke voorstellingen. Daardoor realiseer ik me hoe gesmeerd onze eigen ploeg bij TA eigenlijk loopt. En hoe goed onze   jongens zijn. Als je veel Engels theater ziet, merk je ook dat de acteurs toch geschoold zijn in de traditie van het Realisme en het Naturalisme. Net echt. Als je vrolijk bent trek je een vrolijk gezicht en als je droevig bent zucht je en kijk je naar beneden. Want zo doen mensen. Psychologisch drama. Je spreekt de dingen goed af en dan herhaal je ze zo goed mogelijk.

Sinds Brecht is er ook een andere opvatting over spelen. Niet net echt. De acteur toont eigenlijk zijn rol aan het publiek, en zegt kijk eens naar dit figuur, en tegelijk met het spelen kan hij er ook nog commentaar opgeven.   door hoe hij de rol speelt levert hij indirect commentaar op de rol of het stuk. De acteur suggereert niet dat het echt is. Hij zegt eigenlijk tegen het publiek, kijk ik vertel jullie een verhaal en dat doe ik met deze middelen. En we suggereren niet dat het echt is. Nee, het is theater.

In Nederland zijn wij de afgelopen twintig jaar eigenlijk niet anders gewend. Je past je speelstijl aan aan het verhaal dat je wil vertellen.  De waarachtigheid zoek je eerder door elke avond te proberen in het moment te zijn en de tekst te zeggen en de handelingen te verrichten alsof het de eerste keer is. Eigenlijk het moeilijkste onderdeel van het spelen.

De herhaling. De valkuil van het zo goed mogelijk te willen doen. Want wat is dat zo goed mogelijk? En wie bepaalt dat? In film en televisie, zien we dat de Engelsen geweldig kunnen spelen, om soms jaloers op te zijn. Maar ook hier op het toneel zie je toch veranderingen naar het minder realistisch spelen. Ik zag een geweldige Hamlet (Andrew Scott) van regisseur Robert Icke. Modern, persoonlijk, geestig. Zelf zegt hij dat hij beïnvloed is door Ivo van Hove. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Volgend jaar komt hij bij Toneelgroep Amsterdam een Oidipus regisseren. Ik kijk er naar uit.

Dit is de column van Gijs Scholten van Aschat uit ons laatste nummer. De Nederlandse premiere van Obsession is donderdag 8 juni in Carré. 

Meer weten

Genre: