0

Verslag Cultura Nova 1: Cirque Tzigane, Studio Orka en KompleXKapharnäum

Ver weg van de Randstad ligt Heerlen waar gisteren de opening plaatsvond van de 23e editie van Cultura Nova , een internationaal theaterfestival van hoog nivveau dat te weinig bekend is boven de rivieren. Op het Raadhuisplein waren rond half tien duizenden mensen verzameld om het spektakel van KompleXKapharnäum mee te maken.

Het Franse gezelschap specialiseert zich in theatrale interventies in de openbare ruimte. En dat doen ze op spectaculaire wijze. Opeens zien we grote projecties op de gebouwen rond het plein. Twee kleine wagentjes rijden het plein op van waar af de beelden geprojecteerd worden. Maar dan is er opeens een grote lichtbundel op een gebouw van een meter of tien hoog. Een vrouw lijkt tegen de gevel geplakt, maar ze helt langzaam voorover tot haar lichaam in een hoek van negentig graden is ten opzichte van het gebouw en dan komt ze naar beneden lopen. Een pracht gezicht.

Inmiddels vult opzwepende muziek het plein en die blijkt afkoamstig van een langzaam voorbij rijdende bus. Op het dak daarvan staat een band te spelen. De gevelvrouw verschijnt ook op het dak en blijkt de blikvanger van het gezelschap. Zij voert ons mee door de straten van Heerlen terwijl de kleine wagentjes mee rijden en telkens beelden blijven projecteren, onder meer van het Heerlen van veertig jaar geleden. Ook het publiek wordt gefilmd, live gemixt en direct geprojecteerd.

De theatrale wandeling is eigenlijk ook een popconcert en een expositie. De voorstelling draait om identiteit en geeft de toeschouwers ook per sms volop gelegenheid om onderdeel uit te maken van het spektakel. Figures libres laat veel verschillende soorten mensen zien, maar wil ons vooral duidelijk maken dat wij allen meer gemeen hebben met elkaar dan we vaak in de gaten hebben. Dat mag dan geen bijster originele boodschap zijn, het schouwspel is hoogst origineel en oogverblindend.

Eerder die dag was ik in een parkeergarage voor Jacobsneus van Studio Orka. Via een lange donkere gang kom ik in de kelder van meneer Julien die onderin een appartementencomplex woont. Hij verzorgt de was van alle flatbewoners en is sinds de dood van zijn hond Jacob niet meer in de buitenlucht geweest. Dankzij de luchtjes die hij verzamelde met Jacob en zorgvuldig bewaart in potjes, vindt meneer Julien dat hij niets te kort komt.

Op een dag vindt hij Annabel in een wasmand en verandert het leven van meneer Julien ingrijpend. Nog steeds kan hij prachtig ritmisch de was strijken op een symfonie van Mozart en de wijze waarop hij haar leert sokken te vouwen is hilarisch. Annabel die eigenlijk nergens woont, vindt het wel gezellig met de wasman en warmt intussen pannekoeken op met een strijkijzer. Samen zijn de twee te zien in prachtig ballet, compleet met dansend wasgoed.

Zoals altijd bij Orka is de voorstelling een aanstekelijke aaneenschakeling van creativiteit, beeldende fantasie en een simpel verhaal dat juist door die prachtige vertelwijze amuseert en ontroert en daardoor ook diepgang krijgt. Studio Orka is in Vlaanderen al vier jaar achter elkaar geselecteerd voor het Theaterfestival. Ik snap die jury wel.

Ook is in Heerlen een heus zigeunercircus te zien, naar verluidt het enige van Europa,. Romanès van Cirque Tzigane uit Parijs vult de speelvloer met twintig familieden van alle leeftijden. Onder hen zes muzikanten, soms tien, die de hele voorstelling lekker doorspelen in vrolijke muziek bij de vele varieté acts van de familie waarin  je vooral veel hoepels en ringen ziet, maar ook een poedeltje en een heuse koorddanseres. Waar zie je dat nog? Romanès is een ongecompliceerde familieshow zonder enige pretentie. Kunstjes doen en lol maken. Daar zijn deze Roemensse Parijzenaars goed in. Al vanaf de tweede minuut hebben ze het publiek in hun zak.