Lange zit wordt beloond

Het is een lange zit, ruim drie uur. En het is een nogal statische voorstelling. Maar je wordt wel beloond, vooral na de pauze. De rechtbankscène imponeert enorm, vooral ook door de prachtige tekstbewerking.

In De Oresteia van Aischylos zijn de verhouding tussen man en vrouw, wraak en gerechtigheid de centrale thema's. Het verhaal gaat over de terugkeer van Agamemnon uit de Trojaanse oorlog. Hij nam Kassandra als oorlogsbuit mee. Omdat Agamemnon tien jaar eerder zijn dochter Ifigeneia offerde om de goden gunstig te stemmen, neemt zijn vrouw Klytaimnestra wraak en doodt Agamemnon en Kassandra, waarna Klytaimnestra zelf, zeven jaar later, wordt vermoord door zoon Orestes. In een poging de wraakzucht een halt toe te roepen komt godin Pallas Athene met een nieuw fenomeen: ze installeert een tribunaal gevormd door burgers dat recht zal spreken over Orestes.

Regisseur Theu Boermans koos voor de hertaling van de Britse dichter Ted Hughes uit 1999. Zijn tekst werd door Tom Kleijn -zoals altijd- bekwaam vertaald. De taal is aangenaam toegankelijk zonder aan poëzie in te leveren. Bernhard Hammer ontwierp een ronddraaiende golvende vloer waardoor je direct aan de zee denkt waar de oorlogen werden uitgevochten. Maar of die associatie dit toneelbeeld rechtvaardigt vind ik twijfelachtig. Bovendien word je na een uur wel wat moe van dat constante gedraai.

Dominant in het decor zijn twee grote videoschermen tegen de achterwand waarop de acteurs te zien zijn. Alsof je in een stadion naar Bruce Springsteen kijkt. Je kunt zo wel mooi de spelers zien, maar een groot nadeel is dat je vooral naar het scherm kijkt. Boermans' regie is opvallend statisch. De acteurs komen op, kiezen positie en spreken hun tekst uit. Ze bewegen niet of nauwelijks. Het resultaat is een voorstelling die op den duur saai wordt. Om dat te doorbreken is er twee keer heftig spectaculair neerstortend bloed, eerst over Agamemnon en Kassandra en later over Klytaimnestra, wat dan toch vanwege het enorme contrast aandoet als een overdreven effect.

Toch ben ik ook blij met deze Oresteia. Er wordt mooi gespeeld door het hele ensemble wat dus goed zichtbaar is. Het vergt moed om in deze tijd zo'n lange tekst te ensceneren. Ik onderschrijf dan ook van harte Boermans' stelling in het programmaboekje dat je net als Hamlet, de Oresteia minstens een keer in je leven gezien moet hebben. Het blijft indrukwekkend om in het theater te ervaren dat een fundament van de Westerse beschaving 2500 jaar geleden is bedacht door een Griekse toneelschrijver.

Te zien t/m 3 juni

Foto's: Sanne Peper