Unieke cross-over van Gurdieff Folk Instruments Ensemble

Het Gurdjieff Folk Instruments Ensemble werd in 2008 opgericht door de Armeense musicus Levon Eskenian. Hij stelt zich ten doel authentieke bewerkingen uit te voeren van de muziek van Georges Gurdjieff, een mysticus uit Armenië die muziek verzamelde en componeerde tijdens zijn talloze reizen door het Midden Oosten en Azië.

Gurdjieffs muziek is nauw verbonden met zijn filosofie die er op neer komt dat de mens alleen vrijheid bereikt door zich te bevrijden van bestaande denkbeelden. Dankzij een Duitse celliste kwam Eskenian in contact met Manfred Eicher, de fameuze producer van zijn eigen ECM records uit München. Eicher nam direct een cd met hen op in 2011, Music of Georges I. Gurdjieff waarvoor Eskenian werken koos die geworteld zijn in Armeense, Griekse, Arabische, Assyrische en Kaukasische spirituele muziek en volksmuziek. Het werd een groot succes.

Komitas Vardapet is de grondlegger van de moderne Armeense muziek. In Podium Mozaïek speelde pianiste Lusine Grigoryan een selectie uit het werk van Gurdieff en Komitas op de vleugel, waarna het ensemble het materiaal op authentieke instrumenten interpreteerde. De arrangementen zijn gemaakt door Levon Eskenian, de leider van het Gurdjieff Folk Instruments Ensemble. Binnenkort brengt het werk van Komitas uit op cd, wederom bij ECM.

Het ensemble uit Armenië is interessant voer voor muzikale etnografen. Maar gelukkig was er ook vooral mooie muziek te horen die zich ook zonder al die historische kennis uitstekend laat genieten. De piano-uitvoeringen van Grigoryan waren vaak verrassend speels, hoewel soms ook ingetogen. De uitvoeringen van het Gurdieff Folk Instruments Ensemble waren een onalledaagse mengeling van folk, klassiek en wereldmuziek met een nogal esoterisch karakter. De duduk, een houten instrument met twee rieten, klinkt in de Turkse en Arabische muziek vaak erg indringend, de Armeense variant klinkt veel ingetogener en doet zelfs denken aan het werk van de avant-garde trompettist Jon Hassel die vaak genmakzuchtig als ambient wordt weg gezet. Fraai was de begeleiding op ud, knieviool en de kanun, de Midden-Oosten variant van de citer.

In een tijd waarin de wereldmuziek steeds minder te horen is op Nederlandse podia, is het verheugend dat het Holland Festival ruimte maakt voor dit onalledaagse gezelschap van musici. Dat de muziek en de presentatie erg humorloos zijn, valt niet altijd mee. Daar staat veel schoonheid tegenover van een stelletje topmuzikanten dat een unieke cross-over laat horen die alle kanten op waaiert. Het geluid was veelal verstild, melancholisch en eigenlijk ook erg romantisch al zullen de historici daar vast anders over denken.

The Gurdieff Folk Instrument Ensemble, gehoord op 7-6-2015 in Podium Mozaïek tijdens Holland Festival.