Column Ivo van Hove

De nieuwe Scènes die op 6 december uitkomt heeft een bijlage van 96 pagina’s, die wij maakten met de Nederlandse Associatie Podiumkunsten. Aanleiding zijn de voornemens van Minister van Engelshoven die 8,6 miljoen wil bezuinigen op het Fonds Podiumkunsten. Op 96 pagina’s is de rijkdom van de Nederlandse podiumkunsten geëtaleerd met 84 gezelschappen die zich presenteren. Als de plannen van de minister doorgaan, verdwijnt meer dan de helft van hen. Ivo van Hove stak hen een hart onder de riem met een bijdrage die we hieronder plaatsen.

Het hier en het elders

Pas als je elders bent, valt op hoe het hier is. Als internationaal georiënteerd groot huis in Amsterdam bezoeken wij theaters over de hele wereld om de beste dans en het beste theater uit binnen- en buitenland hiernaartoe te halen. Omgekeerd gaan de voorstellingen van ons eigen ensemble de wereld over. Daardoor hebben wij vele theaters van binnenuit leren kennen en kunnen wij zien hoe het landschap van de podiumkunsten er in andere landen bijligt.

Duitsland heeft een enorm grote infrastructuur met vele tientallen stadstheaters met een eigen ensemble, die vooral het klassieke repertoire onderhouden. Deze traditie valt te benijden. Maar er is ook een keerzijde: de freie Szene komt er wat moeilijk van de grond. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten verkeert men in de tegenovergestelde situatie: er zijn omzeggens geen structuren of gezelschappen met vaste ensembles. Het commerciële theater domineert het landschap.

In Nederland hebben wij het beste van twee werelden. Dat is uniek. Enerzijds zijn er een aantal grote instituten, zoals ITA. Het zijn plaatsen voor topkunstenaars met een grote uitstraling. Ze zijn zowel vuurtorens als spelverdelers in het artistieke landschap. Anderzijds is er een rijkdom van vele kleine tot grotere initiatieven. Bij elkaar opgeteld staan ze voor een veelkleurig, rijkgeschakeerd landschap.

Een groot en divers landschap maakt mogelijk dat er scherpte en dynamiek is. Het staat garant voor doorstroming en voortdurende transformatie. Het geeft een noodzakelijke plek aan zowel beginnende makers als mid career kunstenaars.

Ooit was ik ook een beginnende regisseur die van project tot project werkte. Ik heb ervoor gekozen door te stromen naar grote instellingen. Anderen hebben ervoor gekozen een carrière uit te bouwen via gevarieerde en specifieke projecten.

Er is niet één mogelijkheid om naar de wereld te kijken, er zijn er vele verschillende, die allemaal waardevol zijn. Kunst is verschil en tegenspraak. Dat verschil moeten we organiseren. Het is een voorwaarde om scherp te kunnen zijn en in beweging te kunnen blijven. Want ook in de kunst geldt: stilstaan is achteruitgaan.  

Ivo van Hove
Internationaal Theater Amsterdam