Ingenieus plot dat tot nadenken stemt

Scherp, verwarrend en boeiend tot het einde. Disgraced van Saman Amini en Eric de Vroedt is een uiterst betekenisvolle toneelavond vooral dankzij de ingenieuze tekst uit 2012 van de Pakistaanse New Yorker Ayad Akhtar. Met veel vernuft is het script door beide makers en dramaturg Karim Ameur bewerkt naar de Nederlandse situatie.

Amir is advocaat in New York, van oorsprong komt hij uit India. Of Pakistan? De door religie ingegeven opdeling van Brits-Indië in 1947 leidde tot de vorming van de staten India en Pakistan. Amir deed afstand van de Islam. Zijn westerse vrouw is beeldend kunstenaar en haalt daar juist inspiratie uit. Vriend Isaac is joods, museumbaas en vraagt Amirs vrouw om een tentoonstelling in te richten van haar werk. Isaacs vrouw is een collega van Amir maar lijkt meer succesvol dan hij. Akhtar bedacht een explosieve cocktail voor zijn toneelstuk dat in 2012 in New York nogal wat stof deed opwaaien.

De ingenieus opgebouwde plot houdt de toeschouwer bijna twee uur mateloos geboeid, ook omdat er ijzersterk wordt gespeeld. Jammer is wel dat de regie te veel lucht in de zware thematiek heeft willen blazen. De grappen zijn zeker leuk maar gaan gepaard met gekke gebaartjes van met name Rick Paul van Mulligen. Dat is even leuk maar gaat te lang door en leidt dan de aandacht af van de tekst. Adembenemend is evenwel het spel van allen, met glansrollen van Amini zelf maar ook van Charlie Chan Dagelet die nog steeds groeit als acteur.

Waar je vandaan komt zal altijd grotendeels je leven bepalen. Die gedachte is onontkoombaar na het zien van deze voorstelling. Maar wat ook onvermijdelijk lijkt volgens schrijver Ayad is dat toenadering tussen verschillende culturen nooit kan slagen. De kloof lijkt onoverbrugbaar. Dat is een weinig hoopvolle constatering. Met de wereldwijd uit de hand gelopen crises rond asielzoekers en vluchtelingen is dit misschien een waarheid die we met tegenzin zullen moeten accepteren. Ik heb daar grote moeite mee. Disgraced stemt tot nadenken.